Kỳ thú chuyện người chơi tem

Say mê một cách chậm rãi bên những con tem, ông Nguyễn Đại Hùng Lộc - Phó Chủ tịch Hội Tem TP. Hồ Chí Minh còn cất giữ rất nhiều câu chuyện kỳ thú liên quan đến đam mê này.

Nhà sưu tập tem Hùng Lộc tỉ mẩn bên những con tem quý giá

Giới “ngoại đạo” đâu hay, chơi tem không đơn thuần là sưu tập. Được sở hữu những con tem quý hiếm cũng là cách để được chìm đắm trong những câu chuyện đằng sau. Hơn 50 năm chơi tem với cảm hứng đặc biệt, nhà sưu tập Hùng Lộc giữ rất nhiều chuyện độc đáo.

“Số phận đặc biệt của từng con tem”

Ông Hùng Lộc bắt đầu chơi tem từ năm 10 tuổi, khi đang là học sinh trường trung học Pétrus Ký (nay là Trường THPT chuyên Lê Hồng Phong). Ban đầu, ông thu gom tem từ những bức thư cũ của người thân.

“Hồi đó, mỗi con tem là một kho báu. Chúng tôi là học sinh, không có nhiều tiền để mua tem. Có được con tem nào trong tay đều rất mừng. Tôi và các bạn chủ yếu sưu tập bằng cách xin hoặc trao đổi với nhau. Có được con tem ưng ý trong tay, có khi sướng đến mất ngủ”- ông nhớ lại.

Từ những con tem đầu tiên ấy đã nhen nhóm niềm đam mê kéo dài suốt cuộc đời.

Bố là người truyền cảm hứng cho ông Lộc theo đuổi thú chơi từ lúc bé đến khi trưởng thành.

Ông kể: “Cuối năm 1999, tôi có ý tưởng táo bạo là viết thư cho tất cả bưu cục trên thế giới, xin họ đóng con dấu thư đến là năm 1999, thư gửi về lại cho tôi đóng dấu năm 2000. Như vậy, tôi có bì thư được gửi từ thiên niên kỷ này qua thiên niên kỷ khác. Nhiều bạn bè không tin ý tưởng điên rồ này có thể thành công, nhưng bố tôi lại ủng hộ và phụ tôi làm. Tôi và bố gửi thư cho gần 200 bưu cục, nhận được hơn 150 lá gửi về. Chúng tôi có được bộ sưu tập tem độc nhất vô nhị”.

Ông Lộc là một trong số ít người tự đặt ra tiêu chuẩn cao trong sưu tập tem. Thông thường, ông sưu tập một bộ tem mất từ 3 đến 5 năm.

Trong quãng thời gian ấy, ông nghiên cứu, tìm tòi thông tin, chắt lọc, kiểm tra để đảm bảo nắm được tài liệu thuyết minh chính xác. Khi có tem trong tay, ông cũng rất cẩn thận trong việc trình bày, bảo quản. Ông dùng cả kính lúp để kiểm tra chi tiết từng răng cưa của con tem.

Trong một lần tìm tem trên eBay, ông tình cờ mua được một mẫu tem Hà Lan. Khi soi kỹ bằng kính lúp, ông phát hiện trên răng cưa tem có hình Hòa thượng Thích Quảng Đức tự thiêu. “Tôi thực sự nổi da gà khi thấy chi tiết này. Đó là khoảnh khắc mà tôi cảm nhận được sự kỳ diệu của thú chơi tem,” ông kể.

Một câu chuyện kỳ thú khác mà ông thường kể cho giới mộ điệu tem là khi ông săn lùng bì thư có chữ ký của ba phi công Việt Nam và Liên Xô tham gia chuyến bay Soyuz-37. Đó là một vật phẩm cực hiếm với chữ ký của phi công Phạm Tuân, Gorbatko, và Bùi Thanh Liêm.

“Thật đáng tiếc khi ông Bùi Thanh Liêm mất sớm. Điều này khiến bì thư ấy trở nên độc nhất vô nhị trên thế giới”, ông Lộc chia sẻ.

Không chỉ dừng lại ở tem và bì thư trong nước, ông còn sở hữu bì thư có chữ ký của Neil Armstrong, người đầu tiên đặt chân lên mặt trăng. Ông dự định kết hợp các vật phẩm về chủ đề vũ trụ để làm một chuyên đề triển lãm trong tương lai.

Quá trình sưu tập giúp ông tìm hiểu nhiều câu chuyện thú vị đằng sau những con tem. Khi tìm hiểu và xác nhận chữ ký của phi công Gorbatko, ông biết được Gorbatko không chỉ là nhà du hành vũ trụ của Liên Xô, mà cũng là nhà sưu tập tem và từng là Chủ tịch hội tem Liên Xô.

Một trong những vật phẩm giá trị nhất với ông là bộ tem có chữ ký của Đại tướng Võ Nguyên Giáp - in trong dịp kỷ niệm 40 năm chiến thắng Điện Biên Phủ. “Trong giới chơi tem, những con tem chưa được dùng là tem sống, tem được dán lên thư để gửi là tem chết. Có được bộ tem sống cùng chữ ký của Đại tướng với tôi là điều rất đặc biệt, không đơn giản để sở hữu nó”- ông nói.

Tem - Tấm danh thiếp văn hóa quốc gia

Giới chơi tem rất nể phục ông Lộc, khi ông dày công tạo nên bộ sưu tập tem chủ đề văn hóa và nghệ thuật Phật giáo, với hơn 400 trang tem từ các quốc gia trên thế giới. Bộ sưu tập này được Tổ chức Kỷ lục Việt Nam công nhận vào năm 2013 là bộ tem về Phật giáo lớn nhất Việt Nam.

Nhà sưu tập tem Hùng Lộc giới thiệu bộ tem về con đường hoạt động cách mạng
của Chủ tịch Hồ Chí Minh tại Trường THPT chuyên Lê Hồng Phong

Ông chia sẻ: “Tôi mất hơn 20 năm để hoàn thiện bộ sưu tập này. Mỗi con tem không chỉ đại diện cho nghệ thuật mà còn chứa đựng những giá trị tâm linh và lịch sử sâu sắc”.

Ông Hùng Lộc luôn nhấn mạnh rằng, tem không chỉ là công cụ thanh toán bưu chính mà còn là một sứ giả văn hóa. Tem bưu chính phản ánh các sự kiện lịch sử, danh lam thắng cảnh, nhân vật nổi tiếng và nét đặc trưng văn hóa của một quốc gia. “Một con tem nhỏ bé có thể kể câu chuyện về cả một dân tộc”- ông khẳng định.

Ví dụ, mẫu tem phát hành năm 2023 về văn hóa hầu đồng của Việt Nam đã nhận được sự chú ý lớn từ cộng đồng quốc tế. Theo ông Lộc, đây là cách để bạn bè thế giới hiểu thêm về văn hóa truyền thống Việt Nam.

Cuối năm 2024, một bộ tem đặc biệt được mang triển lãm tại TP.Hồ Chí Minh - bộ tem “Những dấu ấn lịch sử của Chủ tịch Hồ Chí Minh”. Tác giả Hùng Lộc đã mang đến sự kinh ngạc lớn cho người thưởng lãm khi trình bày công phu về tiểu sử của Chủ tịch Hồ Chí Minh, bối cảnh lịch sử từ khi Bác chào đời và trưởng thành, từ Nghệ An vào Huế, Quy Nhơn, Phan Thiết và vào đến Sài Gòn, cũng như thời điểm Bác ra đi tìm đường cứu nước năm 1911.

Ông Lộc thuộc “hệ” người chơi tem công phu và cực kỳ sâu sắc. Có thời gian la cà cùng ông một ngày, xem cách ông trân trọng từng con tem, say sưa kể những câu chuyện văn hóa, lịch sử đằng sau con tem ấy, mới cảm hết được cái vui thú tao nhã đặc biệt của nó.

Với ông, sưu tập tem không phải là một công việc dễ dàng. Ông Lộc dành hàng giờ để kiểm tra tem bằng kính lúp, phân loại, và tìm hiểu lịch sử, đối chiếu, kiểm chứng thông tin một cách cẩn thận.

Ông giải thích: “Chơi tem giúp tôi rèn luyện tính kiên nhẫn, tỉ mỉ, và sự trân trọng với những giá trị nhỏ bé nhưng ý nghĩa lớn lao”.

Để bảo quản tem, ông phải đầu tư vào các album chuyên dụng và kiểm tra định kỳ để tránh hư hại do thời tiết. Có lần, một trận mưa lớn khiến nước tràn vào phòng sưu tập của ông. Ông đã thức trắng đêm để cứu từng con tem quý giá. “Mỗi con tem là một phần cuộc đời tôi, tôi không thể để mất chúng”- ông chia sẻ.

Không chỉ sưu tập cho bản thân, ông Hùng Lộc còn truyền cảm hứng cho thế hệ trẻ. Hai cháu ngoại của ông hiện đã sở hữu khoảng 200 con tem, nhờ những bức thư tay ông gửi về từ mỗi chuyến đi du lịch.

Ông còn có ý định tặng các cháu bộ sưu tập tem chủ đề múa lân - một nét văn hóa đặc trưng của Việt Nam - để các cháu hiểu hơn về truyền thống dân tộc.

Ở tuổi ngoài 60, ông Hùng Lộc tích cực tham gia các buổi triển lãm tem và tổ chức các cuộc gặp mặt định kỳ với những người cùng đam mê.

Ông nói: “Tôi mong muốn lan tỏa niềm đam mê này đến giới trẻ. Chỉ khi có thế hệ kế thừa, thú chơi tem mới thực sự được duy trì”.

Chơi tem, với ông Hùng Lộc, không phải là thú vui nhất thời. Đó là hành trình cả đời, khi ông tìm thấy ý nghĩa sâu sắc trong từng mảnh giấy nhỏ bé. Và chính hành trình này đã khiến ông trở thành một trong những nhà sưu tập tem đáng ngưỡng mộ hàng đầu Việt Nam.