Lịch sử ngành bưu chính thế giới: Ngọn hải đăng trong công cuộc chuyển đổi và phát triển

Bưu chính, từ giai đoạn sơ khai bưu tá chuyển phát thư đi bộ đến chuyển phát bằng máy bay không người lái tự động, đã trải qua một thời kỳ dài liên tục phát triển và đổi mới để đẩy nhanh tốc độ chuyển phát.

Bưu chính thời sơ khai

Ngay từ những ngày đầu, toàn cầu hóa đã làm tăng nhu cầu của người dân về thời gian trao đổi thông tin liên lạc cần nhanh hơn giữa các khu vực và thúc đẩy các công ty chuyển phát đưa ra các giải pháp mới tối ưu hóa kết nối.

Vào thời cổ đại, truyền thông tốt và trao đổi thông tin nhanh chóng là những yếu tố quan trọng để cai trị các vùng lãnh thổ rộng lớn. Hệ thống bưu chính được biết đến đầu tiên là ở Ai Cập vào khoảng năm 2000 trước Công nguyên (TCN). Mặc dù lúc đầu chỉ dành riêng cho các các vị vua của Ai Cập cổ đại để cập nhật với nhau tình hình chính trị, nhưng đến năm 305 TCN, hệ thống bưu chính đã mở rộng hơn, cung cấp dịch vụ chuyển phát “thư thường” cho người dân.

Những người cưỡi ngựa đóng quân dọc theo Con đường Hoàng gia phục vụ Đế chế Achaemenid (khoảng 550-330 TCN) thuộc về hệ thống dịch vụ bưu chính, được gọi là Chapar Khaneh. Những bưu tá chuyển phát nhanh này có thể chuyển thông tin liên lạc bằng văn bản trên khắp đế chế trải rộng trên 5,5 triệu km2 chỉ trong vài ngày.

Nhiều triều đại cổ đại, chẳng hạn như nhà Hán (202 TCN - 220 CN), Đế chế La Mã (27 TCN – 476 CN), Đế chế Byzantine (330–1453 CN) và triều đại Mughal (1526–1858 CN) đều nhận thức được tầm quan trọng của việc có một mạng lưới chuyển phát nhanh rộng lớn và đáng tin cậy. Họ không chỉ dựa vào cơ sở hạ tầng này để truyền thông tin liên lạc của chính phủ mà còn để thực hiện các thông điệp giữa các thương nhân dọc theo các tuyến đường thương mại như Con đường tơ lụa.

Bên kia đại dương, sứ giả đưa tin của Đế chế Inca (1250–1550 CN), hay còn gọi là Chasquis đã chuyển phát các thông điệp đi các khu vực có chiều dài hơn 200km mỗi ngày nhờ vào mạng lưới các nhà đưa tin sinh sống trong các ca-bin (gọi là tambo) dọc theo đường Inca. Những người đưa tin đáng tin cậy này được tuyển chọn từ những người khỏe mạnh nhất, không chỉ chịu trách nhiệm chuyển phát thông tin liên lạc và hàng hóa giữa các thành phố, mà còn đóng vai trò là cảnh sát tuần tra lãnh thổ và giám sát việc thu thuế.

Chasquis -  sứ giả đưa tin của Đế chế Inca

Bưu chính, từ kết nối các thành phố đến kết nối các châu lục

Số hóa đã thay đổi vai trò của ngành bưu chính trong những thập kỷ gần đây, nhưng đổi mới luôn là cốt lõi của hoạt động kinh doanh chuyển phát. Trong một số trường hợp, nhu cầu mở rộng dịch vụ chuyển phát qua các vùng lãnh thổ xa xôi đã yêu cầu ngành Bưu chính phải vượt qua những địa hình khó khăn nhất. Cho dù vượt qua núi non, đại dương, sa mạc hay vành đai tuyết, cam kết của ngành để tiếp cận được đến tất cả các khu vực và chuyển phát an toàn luôn mạnh mẽ hơn những thách thức mà ngành phải đối mặt.

Trong cuộc cách mạng công nghiệp, việc phát minh ra động cơ hơi nước và sự ra đời của đường sắt đã sớm thay thế ngựa và xe ngựa. Bưu điện Anh bắt đầu chuyển thư bằng đường sắt từ năm 1830 và đến năm 1864, Bưu cục trên tàu đầu tiên mở cửa cung cấp dịch vụ tại Hoa Kỳ.

Những đổi mới về mặt khoa học công nghệ giúp tăng tốc độ chuyển phát và độ tin cậy không chỉ trong ngành giao thông vận tải mà còn cho cả vận chuyển thư tín. Năm 1891, Bưu chính Mỹ đã ký hợp đồng với công ty Matthew J Dolphin để sử dụng Máy in tem Dolphin tại các bưu cục thành phố. Đây là loại máy in tem được cấp bằng sáng chế cho ông Dolphin có thể in tem cho 30.000 bức thư chỉ trong một giờ, một cải tiến lớn so với việc dập tem thủ công chỉ được 3.000 bức thư trong vòng một giờ. Sau khi phát minh ra phương tiện cơ giới vào cuối thế kỷ 19, ô tô nhanh chóng thay thế xe ngựa kéo. Năm 1899, Bưu điện Áo đã thử nghiệm ô tô bưu chính để chuyển bưu gửi trong vòng hai giờ sau khi nhận gửi.

Sự phát triển của ngành hàng không đã củng cố niềm tin rằng máy bay có thể được sử dụng để đi những quãng đường dài hơn. Vào 18/2/1911, ông Henri Pequet, phi công người Pháp 23 tuổi đã lái chuyến máy bay vận chuyển thư tín chính thức đầu tiên. Chuyến bay chỉ dài 13 phút vận chuyển 6.500 lá thư bay quãng đường 10km từ Allahbad đến Naini (Ấn Độ). Các bưu gửi đều được đánh dấu “Bưu chính vận chuyển bằng đường hàng không đầu tiên, Triển lãm UP Allahabad 1911.” Mười năm sau, Pháp đã bắt đầu vận hành mạng lưới vận chuyển bưu chính trong các chuyến bay đêm. Đến năm 1929, UPU đã bổ sung các điều khoản về dịch vụ thư máy bay vào Công ước bưu chính thế giới.

Hòa nhập thúc đẩy phát triển của ngành Bưu chính

Bưu chính là cầu nối trọng yếu để kết nối người dân với các dịch vụ thiết yếu. Nó kết nối xã hội và văn hóa của các quốc gia, thúc đẩy sự đoàn kết và hòa nhập, đồng thời cung cấp cơ sở hạ tầng vô giá cho các nền kinh tế đang phát triển. Học hỏi kinh nghiệm từ các bài học trong quá khứ và tập trung xây dựng một tương lai bưu chính bền vững, bưu chính toàn cầu đang chuyển đổi sang các công nghệ chuyển phát mới và có thể tái tạo. Xe điện đã giúp bưu chính các nước cải thiện hiệu quả năng lượng trong vận chuyển và giảm lượng khí thải carbon trong đội xe của họ. Bên cạnh đó, bưu chính các nước tiếp tục khám phá các công nghệ thế hệ tiếp theo như chuỗi khối, giao hàng bằng máy bay không người lái, máy tự hành và hệ thống thanh toán kỹ thuật số.

Mặc dù Bưu điện đã thay đổi hình dạng và thích nghi với sự phát triển trong suốt nhiều thế kỷ, nhưng mục đích chính và xuyên suốt của nó luôn là phục vụ cộng đồng.